Korale Handlu - rodzaje i opisy
Informacje o poszczególnych rodzajach korali to temat, który z pewnością nie jest do końca jasno sformułowany. Korale Handlu wciąż stanowią obiekt wielu badań, analiz i spekulacji. Często trudno jest jednoznacznie określić czas i miejsce ich pochodzenia. Istnieje niewiele dokumentów mówiących o produkcji i dystrybucji starych korali, a źródła często podają sprzeczne informacje. Cała wiedza o koralikach opiera się na wieloletnich badaniach prowadzonych przez takie autorytety jak: Peter Francis Jr, czy Lois Sherr Dubin. Ich opracowania traktowane są jako rzetelne przewodniki po świecie starych korali. Jeżeli ktoś powie ci, że jakiś koralik pochodzi z okresu 1815 - 1879 to nie możesz wierzyć w tak precyzyjne dane. Z reguły wiek podawany jest jako przybliżony lub przypuszczalny. Większość Korali Handlu pochodzi z drugiej połowy XIX w. gdy nastąpiło apogeum ich produkcji i dystrybucji. Bywa, że kolekcjonerzy, aby zwiększyć wartość swoich koralików dodają im wieku. Często sami, na podstawie własnych obserwacji i zdobywania nowych informacji możemy wyciągnąć wiele interesujących wniosków, które wzbogacą naszą wiedzę o starych koralikach.
FRENCH AMBASSADOR
PADRE
Pierwotnie produkowane w Chinach, później także w Wenecji i Czechach. Koraliki wykorzystywane w Chińskich strojach dworskich w czasie panowania dynastii Qing (1644-1911). Rozpowszechniane w Ameryce, Afryce i Indiach w XVIII i XIX w. Nazwa „Padre” (z hiszp. „Ojciec”) związana jest z hiszpańskimi franciszkanami, którzy sami nosili te korale, a później spopularyzowali je wśród plemion indiańskich na Pd. – Zach. Ameryki Północnej. W Pn. – Zach. części Ameryki koraliki „Padre” stały się popularne dzięki francuskim jezuitom. Były one ważnym elementem ewangelizacji w Kanadzie. Tutaj nazywane „Chief Beads” czyli „Koraliki Wodzów”. Pierwsze koraliki „Padre” były matowe, w kolorze błękitnym lub odcieniu turkusowym. Później pojawiły się również białe, żółte, czerwone, zielone i czarne. Najstarsze świadectwo obecności paciorków „Padre” w Ameryce pochodzi z roku 1778, gdy angielski badacz kapitan James Cook pisał w swoim dzienniku, że trudno było zaopatrzyć się w futra od Indian, nie mając tych właśnie błękitnych koralików. Lewis i Clark również wspominali o koralikach „Chief”, jako bardzo ważnych w handlu z Indianami. Indianie mówili o błękitnych „Padre”, że „Są kawałkami nieba, które spadły na ziemię”. Przeciętna średnica około 9 mm
RATTLESNAKE, MEANDER
"Grzechotniki". Korale produkowane w Wenecji od drugiej połowy XIX w. do początku XX w. Średnica około 11 - 12 mm
PORCELAINE, GOOMBA
Produkowane w Czechach lub Holandii w latach 1700 - 1800. Popularne głównie w Afryce. Średnica ok. 10 mm
PIGEON EGG
Koraliki "Pigeon Eggs" czyli "Golębie Jajka" produkowano w Czechach na przełomie XIX i XX w.
Występują w kilku kolorach i rozmiarach. Najczęściej:
czerwone, pomarańczowe i żółte. Średnica korali
pokazanych na zdjęciu: 15 - 25 mm
YELLOW JACKET CHEVRON
"Yellow Jacket" czyli "Żółta Kurtka" należy do licznej rodziny korali "Chevron". Składa się z czterech warstw szkła: żółte paski na czarnym rdzeniu oraz kolejne wewnętrzne warstwy - biała, czerwona i biała. Koralik ten pochodzi z Francji lub Wenecji. Produkowany na przełomie XIX i XX w. Wysoko notowany wśród kolekcjonerów. Długość: 23 mm, średnica: 8 mm
MEDICINE MAN
Weneckie korale fantazyjne z przełomu XIX i XX w. Ich nazwa "Medicine Man Beads" czyli "Szamańskie Koraliki" wywodzi się z Etiopii. Średnica: 9 - 12 mm
SNAKE
Korale naśladujące w swoim kształcie kości kręgowe węża. Stąd ich nazwa "Snake" (z ang. "Wąż"). Produkowane były prawdopodobnie od początku do końca XX wieku przez trzy firmy: BAPTERROSES z Francji, RISLER CO. z Niemiec i REDLHAMMER z Czech. Koraliki te występują w kilku kolorach i rozmiarach. Sznur pokazany na zdjęciu to produkt firmy BAPTERROSES, która znajdowała się w Briar we Francji.( Firma zakończyła swoją działalność w r. 1962 ) Średnica koralików: 6 mm
DUTCH DONUTS
"Dutch Donuts" czyli "Holenderskie Pączki". Niektóre źródła podają, że korale te pochodzą z Holandii, jak sugeruje nazwa. Prawdopodobnie jednak zostały zrobione w Niemczech w drugiej połowie XIX w., jako jedne z nielicznych korali produkowanych w tym kraju. Bardzo popularne w Afryce Zach. wśród ludu Dogonów z Mali, przez co czasami nazywane są również "Dogon Donuts" Ich piękny ciemnoniebieski kolor określany jest jako kobaltowy. Średnica: 11 - 16 mm
DOG TOOTH
Weneckie korale nazywane przez kolekcjonerów "Dog Tooth" - "Zęby Psa". Pochodzą z przełomu XIX i XX w. Średnica: 7 - 11 mm
DUTCH SWIRL
"Dutch Swirl" to owalne koraliki "fantazyjne", które powstały w Wenecji na przełomie XIX i XX w. Ich styl przypomina biały holenderski fajans, stąd nazwa korali "Holenderskie Spirale". Średnica: 8 - 9 mm
HORNED EYE
Wenecki koralik typu "Oko" czasem określany również jako "Oko Proroka". Na białym koraliku nałożone odstające punkty brązowego szkła. Ten szczególny typ nazywany jest "Horned Eye" czyli "Rogate Oko". Przełom XIX i XX w. Średnica: 14 mm
EYE, SKUNK
Korale typu "Eye" wykonane z półprzezroczystego szaro-białego szkła. Pochodzą z Wenecji, gdzie były produkowane od połowy XIX w. do początku XX w. Średnica: 10 - 11 mm
FANCY STRIPED
Białe Weneckie koraliki "fantazyjne" z motywem poprzecznych pasów w kolorach: brązowym, białym, niebieskim i zielonym. Pochodzą z przełomu XIX i XX w. Średnica: 7 - 9,5 mm
CRANBERRY
Czeskie korale "Cranberry" czyli "Żurawinki", datowane na pierwszą połowę XX w. Średnica: 10 - 12 mm
AWALE CHEVRON
Korale zaliczane do rodziny "Chevron". Dość szeroko rozpowszechnione, głównie w Afryce, skąd wywodzi się ich nazwa "Awale" lub "Awala". Dokładne pochodzenie tej nazwy nie jest jednak znane. Produkowane w Wenecji na przełomie XIX i XX w. Średnica: 6 - 8 mm
WATERMELON CHEVRON
Ten rodzaj korali "Chevron" zwanych "Watermelon" czyli "Arbuz" występuje w kilku kolorach, jednak w rzeczywistości tylko ten typ ze względu na swoją zieloną barwę słusznie określa się jako "Watermelon". Są to czterowarstwowe "Chevrony" produkowane w Wenecji na początku XX w. Średnica: 6 - 9 mm
YELLOW FANCY WOUND BEAD
Żółte weneckie korale fantazyjne z przełomu XIX i XX w. zaliczane do rodzaju korali tzw."Wound" czyli "Rany".
Średnica: 9 - 10 mm
RUSSIAN BLUE
Czeskie wielopłaszczyznowe korale nazywane "Rosyjski Błękit" pochodzące z drugiej połowy XIX w. wykonane z półprzezroczystego szkła. Długość korali: 17 - 24 mm, średnica: 4 - 7 mm. Korale "Cuts" lub "Hexagonals"bo tak również je nazywano występowały w różnych rozmiarach i kolorach.Więcej o tych koralach na podstronie: Czeskie korale Russian Blue
"Francuski Ambasador" to koralik wyprodukowany w Wenecji na przełomie XIX i XX wieku. Średnica: 15 mm
MANHATTAN, AMERICAN FLAG
Nazwa „Manhattan” pojawiła się, gdy uznano , że ten typ korali został wykorzystany przez Holendrów w czasie zakupu wyspy Manhattan. Jednak gdy w roku 1626 doszło do transakcji pomiędzy Holendrami a, Indianami Lenape opisywane tutaj korale jeszcze nie istniały. Mogły to być ewentualnie pięciowarstwowe korale Chevron, które w tamtym okresie były produkowane w Holandii i na pierwszy rzut oka wykazują podobieństwo z tymi prezentowanymi na zdjęciu. W rzeczywistości nie ma żadnych dowodów na to, że Indianie otrzymali jakiekolwiek koraliki w zamian za wyspę Manhattan. Uważam więc, że bardziej właściwa jest inna nazwa, którą również nadano tym koralikom czyli „American Flag”. Te weneckie korale zaczęto produkować prawdopodobnie na początku lat 1800 do początku 1900. Występują w dwóch wersjach: białe oraz białe z wewnętrznym rdzeniem w kolorze ceglasto-czerwonym. Przeciętna średnica około 15 mm.
FLORAL WHITEHEART
Czerwone koraliki "Kwieciste" należące do rodziny Whiteheart - typ "fantazyjny". Produkowane w Wenecji od połowy XIX w. do początku XX w. Średnica około 10 mm
LEWIS AND CLARK
Koraliki "Lewis i Clark" zostały wyprodukowane w słynnych szklarskich warsztatach Murano na przełomie XIX i XX w.
Ekspedycja naukowa Lewisa i Clarka na początku XIX w. niosła ze sobą koraliki handlowe, które miały ułatwić przejście przez obce terytoria. Nie były to jednak korale, które nazwano ich imieniem. Wiemy, że podróżnicy mieli ze sobą białe i niebieskie koraliki "Padre", natomiast koraliki "Lewis and Clark" powstały dopiero po ich śmierci. Najczęściej rozpowszechniane wśród plemion indiańskich z północno - zachodniego wybrzeża. Są to piękne korale, bardzo poszukiwane przez kolekcjonerów. Przeciętna długość około 20 mm, średnica 10 -15 mm
EYE, SKUNK
Korale typu "Eye" czyli "Oko" produkuje się od tysięcy lat
w różnych kulturach. Posiadają moc odpędzania złego uroku. Pokazane na zdjęciu powstawały w Wenecji od połowy XIX do początku XX w. Czasami nazywane również "Thousand Eyes" - "Tysiące Oczu" z uwagi na powtarzający się wielokrotnie motyw białych kropek symbolizujących oczy. Inna popularna nazwa tych korali to "Skunk" czyli "Skunks". Pochodzenie tej nazwy nie jest jednak znane.
Średnica koralików około 10 - 12 mm
TIC-TAC-TOE
"Tic Tac Toe" to gra, która w Polsce znana jest pod nazwą "Kółko i Krzyżyk". Tak samo nazwano korale, które posiadają motyw graficzny, kojarzony z tą popularną na całym świecie grą. Ich wzór jest określany również jako abstrakcyjna lub fantazyjna wersja popularnego motywu "Oka". W Ghanie (Afryka Zach.) koraliki "Tic Tac Toe" określa się mianem "Dobry Koralik". Produkowane w Wenecji na przełomie XIX i XX w. Długość: 14 - 19 mm, średnica: 9 - 12 mm
KING, BICONE
Weneckie korale produkowane w drugiej połowie XIX w. do początku XX w. Nazywane "King Beads"czyli "Królewskie Korale". Pod względem charakterystycznego kształtu należą do grupy korali o nazwie "Bicone", co oznacza "Diament". Średnica: 13 - 16 mm
ZEN, SIX
Produkowane w Wenecji na przełomie XIX i XX w. Pochodzenie nazwy "Zen" nie jest znane, natomiast mniej popularna nazwa "Six" czyli "Szóstka", związana jest z głównym motywem widocznym na koralikach, przypominającym cyfrę "6". Średnica: 10 - 16 mm. Bardzo cenione wśród kolekcjonerów.
FEATHER
Korale weneckie "Feather" czyli "Pióra", datowane na koniec lat 1800, początek 1900. Długość: 22 - 25 mm, średnica: 9 - 11 mm
FANCY STRIPED OVAL
Zielone "fantazyjne" koraliki z motywem pasów w kolorze: żółtym, czerwonym, białym, niebieskim i jasnozielonym. Pochodzą z Wenecji z przełomu XIX i XX w. Średnica: 9 - 10 mm
WHITE GREENHEART
"White Greenheart" czyli "Białe Zielone Serca" to korale będące białą wersją ceglasto-czerwonych "Greenheart". Korale "Greenheart", jak wskazuje nazwa posiadają "zielone serce" czyli wewnętrzny rdzeń w kolorze zielonym, natomiast "White Greenheart" są w całości białe, bez zielonego środka. Poza tym korale są podobne do siebie pod względem kształtu, wielkośći i charakteru. Produkowane w Wenecji w XVIII i XIX w. Średnica: 7 - 11 mm. Więcej o koralach "Greenheart" na podstronie: Korale z rodziny Whiteheart
EYE, SKUNK, WHITEHEART
Czerwone korale typu "Eye" czyli "Oko". Różne odcienie czerwieni, od intensywnej jasnej do ciemnej. Większość z tych korali posiada wewnętrzny biały rdzeń czyli zalicza się do rodziny korali "Whiteheart". Produkowane w Wenecji od połowy XIX w. do początku XX w. Średnica: 10 - 13 mm
COFFEE BEAN
"Coffe Bean" czyli "Ziarna Kawy" to czeskie koraliki z połowy XX w. Średnica: 15 mm
BLACK STRIPED
"Czarne Pasiaste" koraliki pochodzące z Wenecji. Produkowane od końca XIX w. do połowy XX w. Średnica: 10 - 14 mm
NUEVA CADIZ
Nueva Cadiz to nazwa miasta w Wenezueli, gdzie po raz pierwszy znaleziono te błękitne szklane koraliki. Prawdopodobnie zostały one wyprodukowane w Europie w wieku XVI i XVII, skąd zostały przywiezione przez Hiszpanów na podbój "Nowego Świata". Większość koralików "Nueva Cadiz" odnaleziono na terenie Peru, ale występowały one również w innych miejscach obu Ameryk, tam gdzie pojawiali się hiszpańscy odkrywcy. Koraliki "Nueva Cadiz" dzielą się na dwie grupy: "Pierwszej generacji" i "Drugiej generacji". Te pierwsze pochodzą z XVI i XVII w. i mają zazwyczaj około 3 - 5 mm średnicy, a nowsze to kopie wykonane w Wenecji w XIX w. mające przeciętnie około 10 mm średnicy lub więcej. Te piękne podłużne koraliki o kwadratowym przekroju ( czasami były skręcone ) składają się z trzech warstw szkła: wewnętrzny czarny rdzeń, następnie cienka warstwa białego szkła i na końcu niebieskie półprzezroczyste szkło. Połączenie warstw sprawia, że nieprzezroczyste białe szkło odbija światło przez półprzezroczysty niebieski, co daje efekt pięknej głębi. Są to jedne z pierwszych koralików, które pojawiły się w Ameryce, bardzo często znajdowane wraz z małymi siedmio-warstwowymi koralikami "Chevron". W rzeczywistości do tej pory nie wiadomo, gdzie dokładnie produkowano pierwsze korale "Nueva Cadiz". Dzisiaj są one bardzo poszukiwane przez kolekcjonerów na całym świecie. Zarówno te najstarsze jak i nowsze pochodzące z XIX w. Na zdjęciu: Wenecki "Nueva Cadiz" z XIX w. Średnica : 10 mm
MILLEFIORI, MOZAIC
Nazwa "Millefiori" znaczy po włosku "Tysiące kwiatów". Bardzo często tak właśnie wyglądają te piękne różnobarwne korale o złożonych wzorach. Termin ten po raz pierwszy pojawił się prawdopodobnie w "Oxford Dictionary" w roku 1839. Wcześniej używano nazwy "Mosaic". Koraliki mozaikowe wykonywano już w starożytnym Rzymie. Produkcja "Millefiori " na wielką skalę rozpoczęła się w drugiej połowie XIX w. Większość korali 'Millefiori" produkowanych do celów handlowych z ludami Afryki powstało jednak na początku XX w. Koraliki te stały się jednymi z najbardziej znanych koralików na świecie. W latach 60 i 70 XX w. bardzo popularne wśród hippisów, którzy przypisali im jeszcze jedną nazwę: "Love Beads". Technika "Millefiori" z powodzeniem stosowana jest do dnia dzisiejszego, nie tylko w produkcji koralików, ale również innych pięknych wyrobów ze szkła. Korale prezentowane na zdjęciu wykonano w Wenecji prawdopodobnie około roku 1920. Ten typ zwany jest "Elbow" z uwagi na charakterystyczny wygięty kształt.
Przeciętna długość korali: 27 mm, średnica: 10 mm
BOW TIE
Produkowane w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku weneckie koraliki o nazwie "Bow tie" czyli "Muszki" ( jako element męskiej garderoby noszony pod szyją ). Z nazwą został skojarzony niebieski motyw znajdujący się na koralikach. Średnica: 13 - 14 mm
GHOST
Pochodzący z przełomu XIX i XX wieku wenecki koralik nazywany "GHOST" czyli "DUCH". Średnica: 13 mm
Osobne opracowania o koralikach:
