Korale Chevron uznaje się za szczytowe osiągnięcie w produkcji "Korali Handlowych". Ich piękna, złożona forma oraz różnorodność kolorów i kształtów sprawiają, że tworzą one odrębną, wiodącą grupę wśród szklanych koralików. Będąc przykładem wspaniałego rzemiosła, cieszą się ogromnym powodzeniem wśród kolekcjonerów. Najstarsze, najpiękniejsze korale Chevron pochodzą z Wenecji. Były przedmiotem obrotu handlowego na całym świecie, szczególnie w Afryce, gdzie po raz pierwszy pojawiły się u schyłku XV wieku wraz z holenderskimi kupcami. Pierwsze wzmianki o koralikach Chevron, a właściwie "Rosetta", jak je pierwotnie nazywano, pojawiły się pod koniec XV w. Najstarszy znaleziony zapis w którym użyto terminu "Rosetta", a dokładniej mówiąc "Paternoster Rosetta" pochodzi z roku 1482. Tak więc przypuszcza się, że narodziny korali Chevron nastąpiły około roku 1480. Oficjalnie jednak uznano, że określenie to po raz pierwszy pojawiło się w spisie huty szkła z Murano, prowadzonej przez rodzinę Barovier w r. 1496, gdzie nazwa "Rosetta" używana była nie tylko w odniesieniu do koralików, ale również innych wyrobów ze szkła.
W przypadku korali Chevron ważnym elementem jest ich wyjątkowa, złożona budowa. Zostały one wykonane z kilku warstw różnokolorowego szkła, gdzie każda posiada formę gwiazdy. Stąd właśnie wzięła się inna popularna nazwa tych korali - z ang. "Star" czyli "Gwiazda". Jeżeli weźmiemy pod uwagę klasyczne Chevron'y ilość warstw wacha się od 2 do 7, choć czasem można spotkać również egzemplarze 8, 9 lub 10 warstwowe. Współczesne koraliki tworzone przez największych artystów takich jak Luigi Cattelan czy Art Seymour mogą liczyć czasem nawet kilkanaście warstw. Na podstawie ilości warstw szkła można w przybliżeniu ustalić czas powstania korali. Najstarsze Chevron'y produkowane w Wenecji w okresie od końca XV do początku XVII w. to korale siedmiowarstwowe.
Siedmiowarstwowe Chevrony z XVI wieku, średnica korali: 11 - 21 mm
Małe siedmiowarstwowe Chevrony z XVI wieku, znajdowane na terenie Peru, średnica korali: 5 - 7 mm
Następnie w wieku XVII i XVIII produkowano głównie korale 3 i 5 - warstwowe, które charakteryzowały się bardziej zaokrąglonym kształtem, uzyskiwanym za pomocą tzw. metody "Speo". Wiedza na temat tych kontrowersyjnych korali Chevron jest dosyć niejasna... Pod koniec XVI wieku szklarze z Wenecji przemycili swój kunszt do Holandii, gdzie dynamicznie rozwinęła się produkcja szklanych korali. Pomimo, że przemysł ten działał w Holandii stosunkowo krótko, to do dnia dzisiejszego pojawiają się kolejne dowody na to, że wyprodukowano tutaj sporo szklanych koralików, z czego znaczna część to właśnie 3 i 5 warstwowe Chevrony. Tak więc korale Chevron z XVII i XVIII wieku powstawały prawdopodobnie zarówno we Włoszech jak i Holandii. John Picard - autorytet w dziedzinie "Korali Handlowych" stwierdził jednak, że będąc w muzeum Murano nie zauważył żadnych przykładów takich korali, które znajdowane są w Holandii. Miejmy nadzieję, że przyszłe badania i analiza szkła, przyniosą nową wiedzę na ten temat, a póki co, nie możemy mieć stuprocentowej pewności, czy nasze 3 lub 5 - warstwowe Chevron'y z tego okresu pochodzą z Włoch czy może z Holandii. W Ameryce Pn. korali tych często używano w obrocie handlowym w rejonie "Wielkich Jezior" wśród plemion Irokezkich. Kojarzone także z zakupem wyspy Manhattan przez Holendrów.
Chevrony pięciowarstwowe produkowane w XVII i XVIII wieku, średnica korali: 12 - 14 mm
Chevron trzywarstwowy produkcji XVII lub XVIII wieku, średnica: 18 mm
fot. www.picardbeads.com
Korale Chevron znalezione w Amsterdamie w 2006 roku. Pochodzą ze starej huty szkła o nazwie "De Twee Rozen" czyli "Dwie Róże". Szklarnia działała w latach 1657 - 1669
W wieku XIX, gdy znacząco wzrosło zapotrzebowanie na szklane koraliki pojawiły się produkowane w dużych ilościach Weneckie Chevron'y 4 i 6 warstwowe. Wzornictwo tych korali obowiązuje właściwie do dnia dzisiejszego. Współcześnie wytwarzane Chevron'y to w dużej mierze sześciowarstwowe korale naśladujące włoskie produkty z końca XIX i początku XX wieku. Tak więc podsumowując nasz krótki rys historyczny korali Chevron możemy podzielić je na trzy etapy produkcji: siedmiowarstwowe z XVI wieku, trzy- i pięciowarstwowe z XVII i XVIII wieku oraz cztero- i sześciowarstwowe z XIX i początku XX wieku
Chevron czterowarstwowy pochodzący z przełomu XIX i XX wieku, średnica: 20 mm
Dwa sześciowarstwowe Chevrony z końca XIX wieku, średnica: 14 mm
Sznur sześciowarstwowych korali Chevron datowanych na przełom XIX i XX wieku średnica korali: 8 - 18 mm
Umiejętność liczenia warstw korali Chevron może być pomocna w rozpoznawaniu i klasyfikowaniu poszczególnych typów. Jednak, aby dokonać właściwej identyfikacji niezbędna jest szersza wiedza i doświadczenie w pracy z wieloma rodzajami korali. Sposób liczenia prezentuje zdjęcie poniżej, na przykładzie sześciowarstwowego koralika z przełomu XIX i XX wieku. W Chevronach z tego okresu dosyć łatwo możemy policzyć ilość warstw, natomiast trudniej będzie czasem w przypadku starszych korali, w których mogą być one oddzielone w mniej wyraźny sposób. Liczenie zaczyna się od środka czyli w miejscu, gdzie znajduje sie otwór. W większośći siedmiowarstwowych korali z XVI w. dwie warstwy wykonane są z przejrzystego zielonego szkła z czego pierwsza wewnętrzna, często bardzo cienka czasem ulega tzw. "wygaśnięciu" jak to określają specjaliści od koralików. Polega to na tym, że z wiekiem w trakcie używania warstwa ta może zostać po prostu wytarta. Analizując cechy budowy korali Chevron warto zwrócić także uwagę na wzór gwiazdy, powtarzający się przy każdej z warstw. Standardowa ilość tzw. "punktów" czy też "ramion" gwiazdy to 12. Jednak czasem jak np. w przypadku małych korali odnalezionych w Peru ilość ramion dochodzi nawet do 18.
Sposób liczenia warstw szkła pokazany na przykładzie koralika sześciowarstwowego z przełomu XIX i XX wieku
Chevron siedmiowarstwowy z XVI wieku. Pierwsza i trzecia warstwa wykonana z zielonego przejrzystego szkła
Chevrony przedstawione powyżej, to najważniejsze przykłady w grupie, na którą składa się także wiele innych wzorów, będących efektem licznych eksperymentów w produkcji tych wspaniałych korali.
Popularne Chevrony czterowarstwowe z początku XX wieku nazywane "Watermelon" czyli "Arbuzy". Średnica: 6 - 9 mm
Korale Chevron określane nazwą "Awale", pochodzące z przełomu XIX i XX wieku. Średnica: 6 - 8 mm
Obecnie korale Chevron, nadal produkowane są w Wenecji, choć w bardzo ograniczonej ilości. Jednym z najbardziej znanych współczesnych twórców korali Chevron jest Luigi Cattelan, który przez 20 lat pracował jako dyrektor produkcji w najstarszej fabryce szkła w Murano - "Societa' Veneziana Conterie", założonej w 1893 roku. Luigi wciąż poszukuje starych tzw. "pędów" szklanych, nadając im współczesną formę i szlif. Oprócz tego tworzy także piękne Chevrony, bardziej odbiegające od klasycznego wzornictwa. Luigi mówi: "...Nie jestem artystą. Jestem po prostu kimś, kto pracuje ze szkłem."
Luigi Cattelan - jeden z najbardziej znanych twórców korali Chevron. Urodził się i wychował w Wenecji. Produkcja szkła w jego rodzinie jest tradycją sięgającą XV w.
Przykład współczesnych korali Chevron wykonanych przez Luigi Cattelan'a z wykorzystaniem starych szklanych "pędów" pochodzących z lat 1920 - 1930
Inny znany współczesny twórca korali Chevron to Art Seymour ze Stanów Zjednoczonych. Jego prace charakteryzują się nowoczesną stylistyką i rozbudowaną, złożoną formą, na którą składa się czasem nawet kilkanaście warstw szkła.
Art: "...Z filozoficznego punktu widzenia uważam, że szkło, jako substancja przenosi mnie do innej rzeczywistości, pełnej koloru i światła, pojmowanych w sposób abstrakcyjny."
Art Seymour z Nevady. Od ponad 25 lat pracuje z koralami Chevron, tworząc wciąż, nowe piękne wzory. Jego "szklane dzieła" cieszą się uznaniem na całym świecie
Współczesny Chevron wykonany przez Art'a Seymour. Koralik nazywa się "Heavy Metal"
Więcej korali z jego kolekcji można zobaczyć na stronie: www.etsy.com
Pod koniec XX wieku rozpoczęto produkcję korali Chevron w Indiach i Chinach. Pierwsze przykłady produktów z Indii pojawiły się pod koniec lat 80, natomiast chińskie Chevrony około roku 2004. Produkcji tych nie można jednak porównywać do starych, pięknych korali weneckich czy holenderskich. Około roku 2006 pojawiły się wprawdzie na rynku chińskie repliki korali w weneckim stylu, które rzeczywiście mocno przypominają klasyczne egzemplarze. Czasami sprzedawane są one nawet jako oryginalne Chevrony Murano. Jednak są to tylko kopie starych korali, które nie mają wiele wspólnego z produkcją Murano i tradycyjną metodą tworzenia korali polegającą na "dmuchaniu szkła". Wyroby z Indii oraz Chin są oczywiście kolejnym etapem w produkcji korali Chevron, ważne jest jednak abyśmy potrafili odróżnić klasyczne piękno od nowego. Chevron podziwiany jest za swój niepowtarzalny urok już przeszło 500 lat i nie bez powodu w Afryce Zachodniej mówi się o nim BAKIM - MUTUM co znaczy w języku Hausa - KRÓL KORALI.
Korale Chevron produkowane w Indiach, wprowadzone na rynek pod koniec lat 80 XX w.
Współczesne kopie klasycznych sześciowarstwowych Chevron'ów weneckich produkowane w Chinach od około 2006 roku fot. www.collectiblebeads.com
